Από τον Elvis στη Frida Kahlo: 10 σπίτια και κήποι καλλιτεχνών που είναι επισκέψιμα

Salvador Dalí House Museum, Portlligat, Ισπανία

Από το σουρεαλιστικό σπίτι του Νταλί μέχρι το παραθαλάσσιο εξοχικό του Ντέρεκ Τζάρμαν και το Casa Azul της Φρίντα Κάλο, αυτά τα σπίτια και οι κήποι είναι κάτι σαν ναοί για τους εξέχοντες ιδιοκτήτες τους.

Η Coco Chanel πίστευε ότι το εσωτερικό ενός σπιτιού είναι «μια φυσική προβολή της ψυχής». Ο Gilbert McCarragher, συγγραφέας ενός νέου βιβλίου για το παραθαλάσσιο σπίτι του Βρετανού σκηνοθέτη Derek Jarman, Prospect Cottage, ανακάλυψε ότι τα σπίτια των καλλιτεχνών προσφέρουν μια ιδιαίτερη εικόνα για τη ζωή, το έργο και τον ψυχισμό τους: «Υπάρχει κάτι πολύ προσωπικό όταν μπαίνεις στο σπίτι τους» λέει στο BBC.

Tα σπίτια τους είναι συχνά από μόνα τους έργα τέχνης, ένας μεγαλύτερος καμβάς ή μια παιδική χαρά πάνω στην οποία μπορούν να δουλέψουν.

Σύμφωνα με τον Sam Lubell, συγγραφέα του βιβλίου Life Meets Art: Inside the Homes of the World’s Most Creative People: «Τα σπίτια λειτουργούν ως καθρέφτες των δημιουργών τους, είναι προεκτάσεις των ανθρώπων. Είναι μια ενδιαφέρουσα σύγκρουση – το γούστο τους και ο τρόπος που ζουν… Είναι σχεδόν σαν μια άλλη βιογραφία κάποιου».

Ακολουθούν μερικά από τα πιο αγαπημένα σπίτια-μουσεία, από την Graceland -την παιδική χαρά και την τελευταία κατοικία του θρύλου της ροκ Elvis Presley- μέχρι το Charleston, όπου συγκεντρώθηκε η ομάδα Bloomsbury.

Σημειώνεται ότι η Ομάδα Μπλούμσμπερι ήταν μια ομάδα Αγγλόφωνων συγγραφέων, διανοητών, φιλοσόφων και καλλιτεχνών στις αρχές του 20ού αιώνα. Μεταξύ των ανθρώπων που συμμετείχαν στην ομάδα ήταν η Virginia Woolf, ο John Maynard Keynes, ο E. M. Forster, η Vanessa Bell και ο Lytton Strachey. Τα έργα και η φιλοσοφία τους επηρέασαν βαθιά τη λογοτεχνία, την αισθητική, την κριτική και την οικονομία, καθώς και τις σύγχρονες απόψεις για το φεμινισμό, την ειρηνευτική πολιτική και τη σεξουαλικότητα.

Prospect Cottage του Derek Jarman, Dungeness, Kent, Ηνωμένο Βασίλειο

Το Prospect Cottage υπήρξε δημιουργικό κέντρο και καταφύγιο για τον Derek Jarman, κινηματογραφιστή, καλλιτέχνη, συγγραφέα και ακτιβιστή για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων από το 1986 μέχρι το θάνατό του, το 1994.

Εκδρομείς και φοιτητές τέχνης καταφθάνουν από τότε εκεί, καταπατώντας τον βοτσαλωτό, μη περιφραγμένο κήπο του, ενώ η πρόσβαση στο σπίτι απαγορευόταν μέχρι πρόσφατα.

Το 2018 πέθανε ο σύντροφος του Jarman, Keith Collins, και η οικογένειά του ζήτησε από τον φωτογράφο Gilbert McCarragher (φίλο και γείτονα στο Dungeness) να καταγράψει το σπίτι. Στο βιβλίο του, Prospect Cottage: Derek Jarman’s House (Το σπίτι του Derek Jarman), περιγράφονται με αγάπη και σχολαστική παρατήρηση εργαλεία κηπουρικής τοποθετημένα σε έναν παλιό τοίχο, βάζα με μολύβια, ακόμη και οι τρύπες από σαράκια στις σανίδες του πατώματος.

Το εξοχικό, λέει ο McCarragher, είναι το μέρος όπου ο Jarman «ήταν πιο κοντά στον εαυτό του, ένα αγαπημένο σπίτι και κήπος». Ένιωσε τη «μαγική του ενέργεια», που «σε ρουφάει και σε κατευθύνει όπως θέλει γύρω από το σπίτι». Το σπίτι είναι τώρα ανοιχτό για μικρές ομάδες και καταφύγιο καλλιτεχνών.

Το σπίτι και οι κήποι του Claude Monet, Giverny, Γαλλία

Κάθε χρόνο, περισσότεροι από μισό εκατομμύριο επισκέπτες καταφθάνουν στο Giverny της Νορμανδίας, όπου ο καλλιτέχνης Claude Monet έζησε για 43 χρόνια, από το 1883 έως το θάνατό του, το 1926. Βλέπουν την τραπεζαρία του καλλιτέχνη, όπου ιαπωνικές εκτυπώσεις κρέμονται στους κίτρινους τοίχους, το Μικρό Μπλε Σαλόνι, γεμάτο πίνακες (τώρα αναπαραγωγές) των φίλων του Σεζάν, Ρενουάρ και Σινιάκ, και το κελάρι όπου φυλάσσονταν το τσάι, το ελαιόλαδο και τα μπαχαρικά.

Για πολλούς, το κύριο αξιοθέατο είναι οι κήποι, ιδίως ο κήπος με τα νερά, όπου ο Μονέ δημιούργησε τη σειρά «Νεροκρίνια» – 250 πίνακες που φιλοτέχνησε μεταξύ 1840-1926, τα πιο διάσημα έργα του.

Ο Μονέ ήταν παθιασμένος κηπουρός. Έσκαψε την πρώτη λιμνούλα για τον υδάτινο κήπο το 1893, εγκατέστησε μια ιαπωνική γέφυρα με λυγαριές να αιωρούνται από πάνω, και φύτεψε μπαμπού, ιτιές και φυσικά τα περίφημα κρίνα. Ήταν η έμπνευσή του για περισσότερα από 20 χρόνια.

Η Géraldine Lefebvre, διευθύντρια του Musée d’Art Moderne, André Malraux, τον αποκαλεί «ένα αριστούργημα της τέχνης της γης… Ο Μονέ ζωντάνεψε τη λίμνη και τα νούφαρά του, φιλοτεχνώντας ακόμη και τους πιο μικρούς θάμνους. Αυτός ο κήπος είναι ίσως το καλύτερο δημιούργημά του».

Το σπίτι και ο κήπος είναι ανοιχτά από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο.

Elvis – Graceland, Μέμφις, Τενεσί, ΗΠΑ

Με κορινθιακούς κίονες και με κουρεμένους θάμνους που μοιάζουν με γλυπτά, η όψη της Graceland είναι στιλ Colonial Revival. Στο εσωτερικό κυριαρχούν «φανταχτερά θεματικά δωμάτια…, εσωτερικές ζώνες διαλογισμού, πολυτελή χαλιά τύπου shag… έπιπλα που στάζουν χρυσό…», όπως περιγράφει το Architectural Digest, προσθέτοντας ότι πρόκειται για «ένα από τα σπουδαιότερα σπίτια στην Αμερική».

Η Γκρέισλαντ ήταν φυσικά το σπίτι του γίγαντα της ροκ Έλβις Πρίσλεϊ, ο οποίος το αγόρασε σε ηλικία 22 ετών. Ήταν η κύρια κατοικία του μέχρι που πέθανε εκεί από καρδιακή προσβολή, το 1977, ενώ είναι ανοιχτό για το κοινό επί 40 χρόνια.

Μπορείτε να δείτε το δωμάτιο Jungle, με δάπεδο από τεχνητό χλοοτάπητα, έναν καναπέ μήκους 15 ποδιών, 88 ολόσωμες φόρμες του «Βασιλιά», αυτοκίνητα, δύο αεροπλάνα με τα οποία ταξίδευε και την κουζίνα που επέμενε να είναι πάντα εφοδιασμένη με τηγανητά σάντουιτς με φυστικοβούτυρο και μπανάνα.

Ο Elvis είναι θαμμένος στον Κήπο Διαλογισμού, μαζί με τους γονείς του και την κόρη του, Lisa-Marie.

Στη βιογραφία του για τον Έλβις, ο Άλμπερτ Γκόλντμαν έγραψε ότι η Γκρέισλαντ «μοιάζει να έχει μεταφερθεί από κάποιο μπορντέλο των αρχών του αιώνα», αλλά δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για τη διαρκή δημοτικότητά της και την ιδιότητά της ως σύμβολο του αμερικανικού ονείρου.

Μουσείο Dickens House, Broadstairs, Κεντ, Ηνωμένο Βασίλειο

Ο βικτοριανός μυθιστοριογράφος Charles Dickens έζησε σε πολλά σπίτια, μεταξύ των οποίων και το Ga’s Hill Place, στο Kεντ, από το 1856 έως το θάνατό του το 1870 (σήμερα είναι σχολείο, με περιορισμένες ξεναγήσεις).

Φυσικά, το Λονδίνο ήταν το «κλειδί» στη ζωή και τα βιβλία του, από τον Όλιβερ Τουίστ μέχρι το The Old Curiosity Shop.

Το Forty-eight Doughty Street, London W1 (το σπίτι του από το 1837 έως το 1839), είναι σήμερα μουσείο του Ντίκενς. Αλλά ήταν στο Broadstairs, μια παραθαλάσσια πόλη στο Κεντ, όπου ο συγγραφέας περνούσε τα καλοκαίρια του, από το 1837 έως το 1851, και το οποίο αποκαλούσε «το αγγλικό μας ποτάμι».

Το Broadstairs διοργανώνει φεστιβάλ Ντίκενς τον Ιούνιο, και στο Μουσείο Dickens House εκτίθενται αντικείμενα όπως το κουτί με τα γραπτά του και τα γράμματά του. Σε ένα από αυτά, γράφει για μια υπέροχη μέρα και για «τον αέρα τόσο ζωηρό και αναζωογονητικό που δεν υπάρχει πουθενά αλλού εκτός από το Broadstairs… Veeve Broadstairs!». Ενώ βρισκόταν στο Bleak House (τότε Fort House), έγραψε τον David Copperfield.

Το σπίτι είναι κλειστό για το κοινό, αλλά η συγγραφέας Barbara Kingsolver κατάφερε να το επισκεφθεί. Εκεί γεννήθηκε το βραβευμένο με Πούλιτζερ μπεστ σέλερ της, Demon Copperhead.

Barbara Hepworth Museum and Sculpture Garden, St Ives, Κορνουάλη, Ηνωμένο Βασίλειο

«О— ОµПЌПЃОµПѓО· П„ОїП… Trewyn Studio О®П„О±ОЅ О­ОЅО± ОµОЇОґОїП‚ ОјО±ОіОµОЇО±П‚В», О­ОіПЃО±П€Оµ О· Barbara Hepworth. В«О•ОґПЋ П…ПЂО®ПЃП‡Оµ О­ОЅО± ПѓП„ОїПЌОЅП„О№Ої, ОјО№О± О±П…О»О® ОєО±О№ О­ОЅО±П‚ ОєО®ПЂОїП‚ ПЊПЂОїП… ОјПЂОїПЃОїПЌПѓО± ОЅО± ОґОїП…О»О­П€П‰ ПѓОµ О±ОЅОїО№П‡П„ПЊ П‡ПЋПЃОї ОєО±О№ ПѓП„Ої ПЌПЂО±О№ОёПЃОїВ».

Η Βρετανίδα γλύπτρια, που γεννήθηκε στο Γιόρκσαϊρ το 1903, αγόρασε το στούντιο και τον κήπο στο κέντρο του Σεντ Άιβς το 1949. «Είναι εντελώς τέλειο για μένα», έγραψε. Έχτισε για τον εαυτό της ένα στούντιο και μια αυλή για πέτρινη γλυπτική και σχεδίασε τον κήπο, φυτεύοντάς τον με αειθαλή δέντρα και αρχιτεκτονικούς θάμνους ως υπαίθρια γκαλερί για τις γλυπτικές της μορφές.

Η Hepworth καθιερώθηκε γρήγορα ως εξέχουσα καλλιτέχνιδα του St Ives και έμεινε στην ιστορία ως ηγετική μορφή της Μοντερνιστικής τέχνης.

Σήμερα, οι επισκέπτες του μουσείου περπατούν στους υπέροχους κήπους, απολαμβάνοντας τον αέρα της Κορνουάλης και τη θέα στη θάλασσα, παρουσία των μνημειωδών έργων της Hepworth, όπως το έργο Two Forms (1969), ένας διαιρεμένος κύκλος, κάθε μισό του οποίου φέρει μια τρύπα, την υπογραφή της.

Στο εσωτερικό του σπιτιού θα βρουν πιο ευαίσθητα έργα, όπως το Infant, ένα σκαλιστό ξυλόγλυπτο από ξύλο Βιρμανίας του πρώτου της μωρού, του Paul, που φιλοτεχνήθηκε το 1929, ένα όμορφο, δυνατό και τρυφερό έργο, καθώς η Hepworth ήταν μια εργαζόμενη μητέρα που αγαπούσε πολύ την οικογένειά της, κάτι που φαίνεται σε πολλά από τα έργα της.

Ένα χρονολόγιο με φωτογραφίες από τη ζωή της είναι μια συγκινητική μαρτυρία – οι κορυφαίες στιγμές της καριέρας της, ο έρωτας και η τραγωδία, συμπεριλαμβανομένης της απώλειας του γιου της Paul στον πόλεμο και του δικού της θανάτου το 1975 σε πυρκαγιά στο Trewyn, το μέρος που αγαπούσε με την καρδιά και την ψυχή της.

Museo Frida Kahlo, Coyoacán, Μεξικό

Το La Casa Azul (Το μπλε σπίτι) ήταν η γενέτειρα της πιο διάσημης καλλιτέχνιδας του Μεξικού, της Φρίντα Κάλο (Frida Kahlo), και το σπίτι της μέχρι το θάνατό της το 1954. Ήταν η συζυγική της κατοικία με τον ζωγράφο Ντιέγκο Ριβέρα, η σκηνή της παθιασμένης και συχνά επώδυνης σχέσης τους.

Σήμερα είναι βαμμένο με τα ζωηρά χρώματα που αγαπούσε η Kahlo -μπλε του κοβαλτίου, ροζ του σολομού, ζωηρό πράσινο- και αποτελεί μουσείο από το 1958, μετά από κληροδότημα των καλλιτεχνών.

Με ένα αρχείο με περισσότερα από 45.000 κομμάτια, εκ των οποίων τα 2.000 εκτίθενται μόνιμα, περιλαμβάνει πίνακες ζωγραφικής, όπως το Viva La Vida (Ζήτω η ζωή) της Kahlo, λαϊκή τέχνη, προκολομβιανά γλυπτά, φωτογραφίες, βιβλία και τα χαρακτηριστικά ρούχα και παπούτσια της.

Ο κήπος είναι ένα εξωτικό θέατρο για κάκτους, σκελετούς από παπιέ-μασέ και μια πυραμίδα που σχεδίασε o Ριβέρα, συνδυάζοντας τη σύγχρονη και την προκολομβιανή τέχνη.

Οι πατερίτσες, οι κορσέδες και ένα αναπηρικό καροτσάκι αποτελούν θλιβερές μαρτυρίες για το ατύχημα που άλλαξε τη ζωή της Kahlo με το τρόλεϊ στα 18 της χρόνια, το οποίο στοίχειωσε και ενέπνευσε το έργο της ζωής της.

Στην κουζίνα υπάρχει μια συνταγή για τη σάλτσα mole της, ενώ σε ένα κομοδίνο, που μοιάζει με βωμό, υπάρχει μια τεφροδόχος, η τελευταία της κατοικία.

Το σπίτι-μουσείο του Σαλβαδόρ Νταλί, Portlligat, Ισπανία

Το Μουσείο-Θέατρο Νταλί στο Φιγκέρες και το Κάστρο του Πουμπόλ, και τα δύο στην Ισπανία, είναι χώροι-κλειδιά, αλλά το σπίτι που έχτισε ο ίδιος ο Σαλβαδόρ Νταλί στο Portlligat ήταν το μόνο μόνιμο σπίτι και στούντιο που είχε ποτέ, λέει η Montse Aquer, συν-συγγραφέας του ντοκιμαντέρ «Η μυστική ζωή του Portlligat: Το σπίτι του Σαλβαδόρ Νταλί», του 2017, και το να βρεθείς εκεί σημαίνει «να καταλάβεις βαθιά τον Νταλί».

Το 1930, ο καλλιτέχνης μετακόμισε σε μια μικρή καλύβα ψαράδων στο Portlligat, καθώς λάτρευε το φως, το τοπίο και την απομόνωσή του και το βρήκε ιδανικό μέρος για να εργαστεί. Την ήθελε μικρή και κάτι «σαν μήτρα», αλλά, όπως λέει η Aquer στο BBC, επεκτάθηκε με τα χρόνια σε «μια πραγματική βιολογική δομή… κάθε νέος παλμός στη ζωή μας είχε το δικό του νέο κύτταρο».

Με τα γύρω τοπία του Cadaqués και του Cap de Creus, αποτέλεσε καταφύγιο για τον Νταλί και την αινιγματική σύζυγο και μοντέλο του, Gala, για 50 χρόνια.

Τα αξιοθέατα εδώ περιλαμβάνουν ένα γιγαντιαίο λευκό αυγό που ισορροπεί σε μια κόκκινη κεραμοσκεπή, λιωμένες, προοπτικές που λυγίζουν τις δομές, μια γιγαντιαία λούτρινη αρκούδα και ένα stand με ομπρέλα στο λόμπι. Όπως και στα καλύτερα σουρεαλιστικά όνειρα, περιμένετε το απροσδόκητο.

Charleston Farmhouse, Firle, East Sussex, UK

Το Τσάρλεστον ήταν το καταφύγιο του ζευγαριού καλλιτεχνών Vanessa Bell και Duncan Grant και ένα «θερμοκήπιο» για μια ομάδα ριζοσπαστικών Άγγλων καλλιτεχνών και στοχαστών, γνωστών ως Bloomsbury Group: η αδελφή του Bell, η Virginia Woolf, ο Lytton Strachey και ο John Maynard Keynes ανάμεσά τους.

Η αγροικία στο καταπράσινο χωριό Firle του Ανατολικού Σάσεξ ήταν ερείπιο όταν μετακόμισαν, το 1916, αλλά οι καλλιτέχνες άρχισαν να ζωγραφίζουν κάθε σπιθαμή τοίχου, πόμολο πόρτας και ραβδί επίπλων, μια φρενίτιδα στολισμού που επεκτεινόταν στον κήπο και πέρα απ’ αυτόν.

«О— Vanessa Bell О®П„О±ОЅ ПЂПЃП‰П„ОїПЂОїПЃО№О±ОєО®, О±ПЂПЊ П„ОїП…П‚ ПЂПЃПЋП„ОїП…П‚ ОєО±О»О»О№П„О­П‡ОЅОµП‚ ПѓП„О· О’ПЃОµП„О±ОЅОЇО± ПЂОїП… ОµПЃОіО¬ПѓП„О·ОєОµ ОјОµ ОµОЅП„ОµО»ПЋП‚ О±П†О·ПЃО·ОјО­ОЅОї П„ПЃПЊПЂОїВ», О»О­ОµО№ О· ОµПЂО№ОјОµО»О®П„ПЃО№О± Katy Hessel.

Το Charleston είναι μια όμορφα διατηρημένη απόδειξη του πάθους του Bell για το ευρωπαϊκό μοντερνιστικό στιλ (Gauguin, Van Gogh, Matisse). Εξήντα χρόνια αγάπης για τη δημιουργία τέχνης, τυλιγμένη σε μια γραφική αγγλική εξοχική κατοικία, και μια επίσκεψη σε κήπους.

Beatrix Potter, Hill Top, Cumbria, UK

Κάντε μια βόλτα στο Hill Top, στο γραφικό χωριό Sawrey στη Lake District, και θα βρείτε μια φωτιά στην εστία, ένα καπέλο στο τραπέζι, λασπωμένα παπούτσια κηπουρικής στο πάτωμα -σαν να είχε μόλις βγει ο ιδιοκτήτης. Έτσι ακριβώς ήθελε η συγγραφέας παιδιών Beatrix Potter να εμφανίζεται στους επισκέπτες το αγαπημένο της σπίτι στην Κάμπρια, τώρα που είναι μουσείο.

Η Πότερ (1866-1943), που μεγάλωσε σε ένα εύπορο οικογενειακό σπίτι στο Κένσινγκτον, έβλεπε το Λονδίνο ως την «αναγάπητη γενέτειρά της». Το πάθος της για την εικονογράφηση και τα ζώα συνδυάστηκε τόσο καλά στα παιδικά της βιβλία, που χαρακτήρες που δημιούργησε, όπως η Jemima Puddleduck και ο Tom Kitten, παραμένουν δημοφιλείς σήμερα.

Το 1905, ενώ επισκεπτόταν τις Λίμνες, η Πότερ βρήκε το αγρόκτημα 17th-Century Hill Top, το οποίο αγόρασε με τα κέρδη των πρώτων της βιβλίων, συμπεριλαμβανομένου του The Tale of Mrs Tiggy-Winkle.

«О‰П„О±ОЅ О­ОЅО± ПѓП‡ОµОґПЊОЅ П„О­О»ОµО№Ої ОјО№ОєПЃПЊ ОјО­ПЃОїП‚, ПѓОµ ОєО±О»ПЌП„ОµПЃОї ОґОµОЅ О­П‡П‰ О¶О®ПѓОµО№ ПЂОїП„О­В», О­ОіПЃО±П€Оµ.

Εκεί, θα βρείτε αντικείμενα απαθανατισμένα στις ιστορίες της: το ρολόι του παππού από το The Tailor of Gloucester, μια συρταριέρα από το The Tale of Samuel Whiskers. Ακόμη, θα δείτε τα αγριολούλουδα του κήπου, χωρίς να λείπουν τα λαχανικά του, αλλά και τον θυμωμένο κύριο Μακ Γκρέγκορ να κυνηγά τον Πίτερ Ράμπιτ, που έτρωγε ξανά τα φασολάκια του.

Handel Hendrix House, Brook Street 25, Λονδίνο, UK

Κοιτάξτε ψηλά στην είσοδο της οδού Brook 25 και θα δείτε μια μπλε πλάκα στον τοίχο, επειδή οι εγκαταστάσεις πάνω από τα προσεγμένα αρχοντικά του Mayfair κάποτε φιλοξενούσαν δύο από τους σπουδαιότερους μουσικούς που έζησαν ποτέ στο Λονδίνο.

Το Handel Hendrix House αποτελείται από δύο κατοικίες: 25 Brook Street, όπου έζησε ο Γερμανο-Βρετανός συνθέτης του μπαρόκ George Frideric Handel, και ένα διπλανό διαμέρισμα, το σπίτι του Αμερικανού ροκ μουσικού Τζίμι Χέντριξ.

Όπως λέει το μουσείο, τους «χώριζε ένας τοίχος και 200 χρόνια». Ο Χέντελ γεννήθηκε το 1685. Η μουσική του ιδιοφυΐα τον πήγε πρώτα στην Ιταλία στα 20 του και μετά στο Λονδίνο το 1710. Καθιερωμένος στην αγγλική κοινωνία, το 1723 μίσθωσε το σπίτι στην οδό Brook 25, που ήταν το σπίτι του για 36 χρόνια, μέχρι το θάνατό του το 1759.

Ο Τζίμι Χέντριξ γεννήθηκε το 1942 και έφτασε στο Λονδίνο το 1966. Έγινε γνωστός μέσα σε εννέα μήνες, με δύο σινγκλ (Hey Joe, Purple Haze) και ένα ντεμπούτο άλμπουμ (Are you Experienced?). Ο κιθαρίστας και τραγουδιστής ζούσε σε ένα διαμέρισμα στην οδό Brook 23 από το 1968. Όταν έμαθε ότι ο Handel έμενε δίπλα, αγόρασε αντίγραφα των συνθέσεών του Messiah και Water Music.

Πηγή: BBC, Φωτογραφίες: Shutterstock, Getty Images