Zmiana czasu 2024. Zegarki przestawiamy z czasu zimowego na letni. Czy to już w ten weekend? Wyjaśniamy

W 2024 roku czas zimowy na letni zmieniamy w nocy z 30 na 31 marca, czyli w noc z Wielkiej Soboty na Niedzielę Wielkanocną. Terminem do zmiany czasu z zimowego na letni jest bowiem noc z soboty na niedzielę w ostatni weekend marca. Tak więc w nocy z 30 na 31 marca, nawet jeśli w jej środku nie zerwiemy się do przestawiania czasu, to i tak będziemy spać o godzinę krócej. Jednak, jak mówi nam ekonomista Marek Zuber, zmiana czasu obecnie „absolutnie nie ma sensu”. Kiedy przestaniemy zmieniać godzinę?

Zmiana czasu obecnie absolutnie nie ma sensu – mówi nam ekonomista Marek Zuber. – Mam nadzieję, że w końcu z tym skończymy, także po to, żeby się nie spóźniać – dodaje. Unspolash/ chuttersnap

Ekspert: Zmiana czasu obecnie absolutnie nie ma sensu

Pięć lat temu, w marcu 2019 r. wydawało się, że w końcu jesteśmy bliżej ostatecznych rozstrzygnięć. Jednak pod koniec marca 2019 r. na kilka dni przed kolejną operacją przestawiania wskazówek Parlament Europejski podjął decyzję ostatecznej rezygnacji z dwukrotnej zmiany czasu – na czas letni i zimowy w trakcie roku. Jednak nie w marcu 2019 r., ale za dwa lata. Tyle bowiem czasu potrzeba by przygotować się we wszystkich krajach Unii Europejskiej na operację rezygnacji z czasu letniego i zimowego. Tymczasem minęło ponad pięć lat i w marcu 2024 r. dalej musimy przestawiać zegarki z czasu letniego na zimowy.

To musisz wiedzieć o zmianie czasu. Sprawdź w naszej galerii!

– Zmiana czasu obecnie absolutnie nie ma sensu – tłumaczy w rozmowie ze Strefą Biznesu Marek Zuber, ekonomista, Akademia WSB. – To miało sens na początku zeszłego wieku, kiedy zupełnie inaczej korzystaliśmy z energii elektrycznej, wtedy też wiele fabryk nie pracowało w nocy, a w dzień nie korzystaliśmy z tylu urządzeń elektrycznych, z których obecnie korzystamy – dodaje. – Stąd te różnice, jeżeli chodzi o zużycie prądu – uzupełnia.

Zuber podkreśla, że obecnie „wydłużanie dnia” nie ma już takiego znaczenia. – Kiedyś prąd był wykorzystywany do oświetlenia nocą, a jeżeli świecenie w nocy, to oczywiście i faktycznie, jeśli nasza aktywność przypadała na „porę ciemną”, to stanowiło to pewne oszczędności – mówi i dodaje, że obecnie wszystko się wyrównuje, co zdaniem eksperta, potwierdza, że zmiana czasu nie ma sensu.

Jednocześnie zwraca uwagę, że zmiana czasu generuje dodatkowe koszty i nie tylko związane np. ze zmianą rozkładu jazdy pociągów ale także wskazuje na nasz organizm, który „musi się przyzwyczaić do tej zmiany. – Wszystkie badania wskazują na naszą niższą efektywność i aktywność po zmianie czasu – podaje. – Mam nadzieję, że w końcu z tym skończymy, także po to, żeby się nie spóźniać – podsumowuje Zuber.

Jak zmiana czasu wpływa na samopoczucie

Dłuższa de facto o godzinę doba ma swoje rozliczne konsekwencje, zwłaszcza dla osób, którym tej nocy np. wypada nocna zmiana w pracy albo mają zaplanowaną podróż, zwłaszcza pociągiem. By nie burzyć porządku na torach i w rozkładach jazdy zazwyczaj pociągi są zatrzymywane na godzinny przymusowy postój.

Natomiast pracujący tej nocy z konieczności godzinę dłużej przez prawo pracy traktowani są tak jakby wypracowali godzinę nadliczbową. Należy im się więc dodatkowe wynagrodzenie – wyliczane na zasadach godzin nadliczbowych oraz dodatków za pracę w nocy. jeśli wolą „odebrać” tę godzinę, pracodawca powinien skrócić im czas pracy nocnej podczas innej doby.

Zamieszanie ze zmianami czasu na zimowy i na letni trwa w Polsce już bez mała pół wieku – a nieprzerwanie od 1983 r. Jest jednak duże prawdopodobieństwo, że wkrótce Polska definitywnie zrezygnuje ze zmiany czasu.

Teraz w Polsce wciąż czas zmieniamy dwa razy w roku, bo mamy czas letni i czas zimowy. W ostatnią niedzielę marca, po pięciu miesiącach czasu zimowego, przestawiamy zegarki o godzinę do przodu, z 2:00 na 3:00. W związku z czym śpimy o godzinę krócej, ale wieczorem dłużej jest jasno. W ten sposób przechodzimy z czasu zimowegona letni. Siedem miesięcy później (bo tyle obowiązuje czas letni), w ostatnią niedzielę października cofamy zegarki z 3:00 na 2:00, przechodząc tym samym z powrotem na czas zimowy.

Tzw. czas zimowy obowiązuje od ostatniej niedzieli października, do ostatniej niedzieli marca. Warto dodać, że kiedyś – do połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku – zegarki z czasu letniego na zimowy przestawialiśmy w ostatnią niedzielę września.

Zmiana czasu z zimowego na letni 2024: podstawa prawna

Przepisy dotyczące zmiany czasu w Polsce reguluje rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów. Kiedy przestawiamy czas z zimowego na letni, wskazówki zegarków przesuwamy do przodu – o godzinę (z 2.00 na 3.00). Śpimy wówczas o godzinę krócej.

Na razie jednak przepisy regulujące zmianę czasu obowiązują – kiedy zatem jest zmiana czasu z letniego na zimowy w 2023 roku? Czas przestawiamy dwa razy w roku. Przez pół roku obowiązuje czas zimowy, przez pół roku czas letni.

Fachowo powinniśmy powiedzieć, że:

• Czas zimowy, to po po prostu czas środkowoeuropejski.
• Czas letni, to czas środkowoeuropejski letni

.

Zmiana czasu z zimowego na letni 2024: czy to się opłaca?

Pierwotnie wierzono, że zmiana czasu z letniego na zimowy – i odwrotnie, przyniesie gospodarce korzyści ekonomiczne. I w skali makro: budżetowi państwa oraz przedsiębiorstwom. I w skali mikro – gospodarstwom domowym. Jednak nigdy tak naprawdę nie dokonano bilansu zysków i strat. Bo poza iluzorycznymi korzyściami z przesuwania czasu wiążą się z tym ogromne koszty, o czym wspomina nasz rozmówca. W tym niepoliczalne, związane z zamieszkaniem organizacyjnym oraz np. zdrowiem (przystosowanie organizmu ludzkiego do zmian czasowych).

Większość rodaków do zmiany czasu podchodzi dosyć niechętnie. Z konsultacji przeprowadzonych wśród Polaków wynika, że prawie 80 proc. z nich wolałaby nie przestawiać zegarków.

Choć zmiana czasu może mieć pewne zalety, to jednak wady są częściej zauważane. Do głównych należą m.in.:

• wzmożona szansa popadnięcia w depresję
• rozregulowanie zegara biologicznego
• rozdrażnienie
• problemy z koncentracją
• wpływ na nasze zdrowie – w dzień po przestawieniu zegarków istnieje wyższe prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca zmniejszenie produktywności pracowników, przyzwyczajonych do trybu pracy o innych godzinach.

Ile zyskujemy dzięki zmianie czasu?

Dostępne dane na ten temat są dość skromne. Według informacji podanych przez Komisję Europejską kilka lat temu, ogólny efekt oszczędności energii poprzez zmianę czasu w okresie letnim był marginalny. Wyniki różnią się jednak w zależności od położenia geograficznego. Przykładowo w 2016 r. roczna oszczędność energii wynikająca z pory letniej we Włoszech wyniosła około 580 GWh, czyli około 0,2 proc. rocznego zużycia energii elektrycznej. Natomiast we Francji, w 2010 r., 440 GWh (~0,1 proc. rocznego zużycia energii elektrycznej), z możliwymi pewnymi oszczędnościami w zakresie energii cieplnej.

W 2015 r. oszczędności w Niemczech stały się nieistotne, ponieważ zużycie energii na oświetlenie spadło do około 8 proc., podczas gdy zużycie energii na zajęcia rekreacyjne wzrosło. W tym samym roku w Hiszpanii o 5 proc. zmniejszono całkowite zużycie energii elektrycznej. Łatwo więc domyślić się, że w Polsce oszczędności były również śladowe.

Współczesne rozwiązania, takie jak np. technologie magazynowania energii, czy inwestycje w odnawialne źródła energii, pozwalają na znaczne zwiększenie efektywności energetycznej i to bez naruszania codziennych rutyn społeczeństwa. Nowoczesne podejścia umożliwiają nie tylko znaczące obniżenie rachunków, ale także umacniają dążenia do zminimalizowania wpływu na środowisko naturalne, otwierając drogę do bardziej zrównoważonej przyszłości.

– Dzisiejsze rozwiązania i działania na rzecz transformacji energetycznej stały się bardziej zaawansowane i skuteczne, pozwalając nam jednocześnie na zachowanie komfortu życia, do którego przywykliśmy. Można więc śmiało stwierdzić, że nie wymagają tak radykalnych zmian dla wszystkich jak systemowa zmiana czasu – wskazuje Kamil Kwiatkowski, dyrektor ds. projektów badawczych, Euros Energy. – Obecnie zarówno odbiorcy prywatni, jak i Ci biznesowi mogą postawić na odnawialne źródła energii oraz skorzystać z dofinansowań, które są obecnie oferowane przez rząd – dodaje.

Kiedy może zostać zniesiona zmiana czasu w Polsce

Prawdziwe zamieszanie z czasem – jego zmianami na letni i zimowy lub nie – dopiero przed nami. A wszystko przez brak zdecydowania Unii Europejskiej. Zanosi się na to, że wkrótce będziemy mieli w UE „czasową wieżę Babel”. A to dlatego, że jedne kraje chcą odejść od zmiany czasu na letni i zimowy, inne nie. Z kolei wśród tych, które chcą odejść od zmiany czasu jedne (jak np. Polska) chcą zostać „na zawsze” przy czasie letnim, inne – przy czasie zimowym.

Pandemia związana z COVID-19 dyskusje i decyzje zawiesiła, ale w nowej normalności na pewno nie unikniemy powrotu do dyskusji i ostatecznych decyzji w sprawie zmian czasu. Być może gdyby nie wysoka inflacja i agresja Rosji na Ukrainę bylibyśmy już w toku procesu decyzyjnego dotyczące zaprzestania zmiany czasu, a tak mamy ważniejsze sprawy i zwłoka w tej kwestii jest jak najbardziej zrozumiała.