อ.เจษฎ์ อธิบายชัด "ปลาทะเล" ก็มีพยาธิ แนะอย่าประมาท ควรปรุงสุกก่อนกิน

อ.เจษฎ์ อธิบายชัด “ปลาทะเล” ก็มีพยาธิ แนะอย่าประมาท ควรปรุงสุกก่อนกิน

เตือนภัยสายซาชิมิ อ.เจษฎ์ เผย “พยาธิอะนิซาคิส” พบได้ในปลาทะเลหลายชนิด ทำให้มีอาการปวดท้อง แนะนำควรปรุงให้สุกก่อนทาน

วันที่ 23 มกราคม 2567 มีรายงานว่า ศ.ดร.เจษฎา เด่นดวงบริพันธ์ อาจารย์ประจำภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และนักสื่อสารวิทยาศาสตร์ ได้โพสต์เรื่อง ปลาทะเล ก็มีพยาธิได้ โดยระบุว่า มีการเผยแพร่คลิปวิดีโอของชายคนหนึ่ง บอกทำนองว่า ปลาทะเล ปลามหาสมุทร เอามาทำปลาดิบ ซาชิมิ กินได้ เพราะไม่มีพยาธิ ไม่อันตราย

ซึ่งไม่จริงนะ ในปลาทะเลก็มีสิทธิเจอพยาธิได้ โดยเฉพาะพยาธิตัวกลมที่ชื่อว่า อะนิซาคิส ซึ่งแม้ว่าจะไม่แพร่พันธุ์ในร่างกายของเรา แต่สามารถทำให้ปวดท้องรุนแรงได้ ในคลิปดังกล่าว ชายคนนั้นตั้งโจทย์ว่า “ปลาน้ำจืดทำซาชิมิกินได้หรือไม่” ทำไมปลาทะเลยังกินดิบซาชิมิได้เลย

ก็เพราะว่าปลาน้ำเค็ม ปลามหาสมุทร ปลาทะเลลึกเนี่ย ยิ่งลึกยิ่งไม่มีพยาธิ เพราะฉะนั้นพอเราเอาขึ้นมาปุ๊บ ก็เลยกินได้ แต่ปลาน้ำจืดส่วนใหญ่จะมีพยาธิ ไม่ค่อยนิยมที่จะทำซาชิมิ ส่วนปลาไทยที่อยู่ในน้ำทะเล ก็พอได้อยู่ … ” แล้วก็ตบท้ายว่า ตัวเขาเองไม่ใช่แค่ปลาดิบที่กิน เนื้อดิบยังกินเลย

ในความเป็นจริงแล้ว เป็นความเชื่อที่ผิดเป็นอย่างยิ่ง ที่คิดว่าไม่พบพยาธิในปลาทะเล จะพบพยาธิก็แต่เฉพาะปลาน้ำจืดเท่านั้น เพราะจริงๆ แล้ว มีพยาธิตัวกลมชนิดหนึ่งในปลาทะเล และเคยพบในปลาดิบซาชิมิที่ขายร้านอาหารญี่ปุ่นด้วยซ้ำ

พยาธิที่ว่านี้ มีชื่อว่า อะนิซาคิส (ชื่อวิทยาศาสตร์ Anisakis simplex) สามารถพบได้ในปลาทะเลหลายชนิด โดยในประเทศไทย มีการตรวจพบตัวอ่อนของพยาธิอะนิซาคิสในปลาหลายชนิด เช่น ปลาดาบเงิน ปลาตาหวาน ปลาสีกุน ปลาทูแขก ปลากุเลากล้วย ปลาลัง เป็นต้น / ส่วนในต่างประเทศ จะพบในปลาทะเลจำพวก ปลาคอด ปลาแซลมอน ปลาเฮอริ่ง ฯลฯ

ลักษณะของพยาธิอะนิซาคิส เป็นพยาธิตัวกลม มองเห็นได้ด้วยตาเปล่า ตัวโตเต็มวัยมีความยาวถึงประมาณ 2-5 ซม. พบอยู่ในกระเพาะของโลมา วาฬ และสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมในทะเลชนิดอื่นๆ

ไข่ของพยาธิ จะปนออกมากับอุจจาระของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยน้ำนมเหล่านั้น แล้วเจริญเป็นตัวอ่อนอยู่ในทะเล มีพาหะเป็นพวกกุ้ง ปลาน้ำเค็มตัวเล็กๆ และเมื่อสัตว์พาหะเหล่านี้ ถูกกินด้วยปลาตัวอื่น พยาธิก็จะฝังตัวอยู่ในกล้ามเนื้อของปลาตัวนั้น

คนที่รับประทานปลาดิบที่มีพยาธินี้อยู่ ก็จะได้รับพยาธิเข้าไป จากนั้นน้ำย่อยในกระเพาะอาหาร จะทำให้พยาธิถูกปลดปล่อยออกมาจากเนื้อปลา หรือพยาธิอาจจะถูกขับออกมาจากกระเพาะอาหารเสียก่อน โดยการอาเจียน ซึ่งก็จะไม่ทำให้เกิดโรค แต่ในกรณีที่พยาธิไม่ถูกขับออกไป พยาธิอาจจะชอนไชไปตามทางเดินอาหาร แล้วอยู่ในลำไส้ และอยู่นอกลำไส้ภายในช่องท้องก็ได้

ในระหว่างปี พ.ศ. 2508-2530 มีรายงานว่าพบผู้ป่วยในประเทศญี่ปุ่น ประมาณ 4,000 ราย ซึ่งพบการเกิดก้อนทูมในกระเพาะอาหารมากที่สุด พบก้อนทูมบางที่ที่ลำไส้และในช่องท้อง ถ้าตัดก้อนทูม จะพบพยาธิอยู่ภายในก้อนทูม การรักษาทำได้โดยการผ่าตัด พ.ศ. 2538 มีรายงานพบผู้ป่วยในญี่ปุ่น ประมาณ 2,000 ราย ในสหรัฐอเมริกามีรายงานการพบผู้ป่วย ประมาณ 500 รายต่อปี ในยุโรปมีประมาณ 500 ราย

สำหรับประเทศไทย ก็มีรายงานการพบผู้ป่วยครั้งแรก จากพยาธิชนิดนี้ในชาวประมงทางภาคใต้ และยังมีรายงานว่าพบผู้ที่เกิดอาการแพ้ต่อพยาธิตัวนี้ ทำให้เกิดผื่นลมพิษ ซึ่งในประเทศสเปน มีรายงานว่าบางรายเกิดอาการแพ้ชนิดเฉียบพลันด้วย แต่อย่างไรก็ตาม ก็พบผู้ป่วยจากพยาธิชนิดนี้ เป็นจำนวนน้อยมากต่อปี

อาการของโรคคือ ภายหลังจากได้รับพยาธิ 1 ชั่วโมง อาจมีอาการปวดท้อง ปวดกระเพาะอาหาร ลำไส้อุดตัน คลื่นไส้อาเจียน และอาจมีอาการคล้ายๆ ไส้ติ่งอักเสบ อาจจะทำให้วินิจฉัยผิดพลาดเป็นโรคแผลในกระเพาะอาหาร หรือไส้ติ่งอักเสบได้ บางรายอาจถ่ายออกมาเป็นมูกเลือด ภายใน 1-5 วัน

ผู้ป่วยอาจจะอาเจียนออกมาเป็นตัวพยาธิ หรืออาจจะพบพยาธิ เมื่อส่องกล้องเข้าไปในหลอดอาหาร เนื่องจากตัวอ่อนไม่สามารถเจริญ และวางไข่ในคนได้ ดังนั้นการตรวจอุจจาระ เพื่อหาไข่พยาธิชนิดนี้ จึงไม่ช่วยในการวินิจฉัย

การรักษามีทางเดียว คือการเอาตัวพยาธิ ออกมาจากผนังกระเพาะ หรือบริเวณเนื้อเยื่อ ที่พยาธิเข้าไปฝังตัวอยู่ โดยการผ่าตัด เพราะยาฆ่าพยาธิใช้ไม่ได้ผล เมื่อจำเป็นต้องรับประทานเนื้อปลาทะเล ควรทำให้สุกด้วยอุณหภูมิไม่ต่ำกว่า 60 องศาเซลเซียส อย่างน้อย 5 นาที

ถ้าเป็นเนื้อปลาสดควรเก็บที่อุณหภูมิ ต่ำกว่า -20 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 7 วัน หรือต่ำกว่า -35 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 15 ชั่วโมง จะทำให้พยาธิ Anisakis simplex ตายได้

ดังนั้น การรับประทานปลาดิบ แม้ว่าจะเป็นปลาทะเล ปลาน้ำเค็มก็ตาม ก็ควรจะต้องระมัดระวัง ให้สังเกตดูลักษณะของเนื้อปลาก่อนรับประทาน ว่ามีตัวอ่อนของพยาธิปะปนอยู่หรือไม่ เพื่อความปลอดภัยต่อสุขภาพ อย่าประมาทตามความเชื่อที่ว่า “ปลาทะเลไม่มีพยาธิ”

ขอบคุณข้อมูลจาก เฟซบุ๊ก อ๋อมันเป็นอย่างนี้นี่เอง by อาจารย์เจษฎ์

อ่านข่าวต้นฉบับได้ที่ : อ.เจษฎ์ อธิบายชัด “ปลาทะเล” ก็มีพยาธิ แนะอย่าประมาท ควรปรุงสุกก่อนกิน

ตามข่าวก่อนใครได้ที่

– Website : www.thairath.co.th

– LINE Official : Thairath