ประเทศไหนบ้างที่ "สั่งแบนบุหรี่" แล้ว ได้ผลหรือไม่ ?

ประเทศไหนบ้างที่ “สั่งแบนบุหรี่” แล้ว ได้ผลหรือไม่ ?

ร่างกฎหมายเพื่อสร้าง “ยุคปลอดบุหรี่” ของเด็ก ๆ ในสหราชอาณาจักร ได้ผ่านขั้นตอนการพิจารณากฎหมายเบื้องต้น หากกฎหมายมีการใช้จริงนั่นหมายความว่า เด็ก ๆ เหล่านี้จะไม่มีทางซื้อบุหรี่อย่างถูกกฎหมายได้ตลอดชีวิต

กฎหมายฉบับนี้อาจเป็นหนึ่งในข้อห้ามสูบบุหรี่ที่เข้มงวดที่สุดในโลก และอาจมีผลบังคับใช้ภายในสิ้นปีนี้

มีประเทศกว่า 150 ประเทศ ที่พยายามปรับใช้มาตรการควบคุมการสูบบุหรี่

กฎหมายห้ามสูบบุหรี่ในสหราชอาณาจักรมีเนื้อหาอย่างไร

ร่างพระราชบัญญัติยาสูบและบุหรี่ไฟฟ้าฉบับนี้ จะทำให้การจำหน่ายผลิตภัณฑ์ยาสูบให้กับผู้ที่เกิดหลังวันที่ 1 ม.ค. 2009 เป็นสิ่งผิดกฎหมายในอังกฤษและเวลส์ และคาดว่าสกอตแลนด์และไอร์แลนด์เหนือจะมีการนำมาตรการเดียวกันนี้ไปใช้

ปัจจุบัน กฎหมายกำหนดอายุขั้นต่ำที่อนุญาตให้ซื้อผลิตภัณฑ์ยาสูบอย่าง บุหรี่ ในสหราชอาณาจักร อยู่ที่ 18 ปี หากกฎหมายฉบับใหม่นี้มีผลบังคับใช้ จะกำหนดให้เพิ่มอายุขั้นต่ำขึ้นปีละหนึ่งปี ซึ่งหมายความว่า ในที่สุดจะไม่มีใครสามารถซื้อผลิตภัณฑ์เหล่านี้ได้

ปัจจุบันมีชาวสหราชอาณาจักรราว 8.4 ล้านคนที่สูบบุหรี่ และมีผู้เสียชีวิตจากการสูบบุหรี่ราว 80,000 คนต่อปี

ร่างพระราชบัญญัติของสหราชอาณาจักรนี้ได้รับแรงบันดาลใจจากกฎหมายที่ผ่านในนิวซีแลนด์เมื่อปี 2023 ซึ่งจะห้ามขายบุหรี่ให้กับคนที่เกิดหลังต้นปี 2009 เช่นกัน

ที่จริงแล้ว กฎหมายของนิวซีแลนด์จะมีผลบังคับใช้ในเดือน ก.ค. 2024 แต่ถูกยกเลิกไปหลังจากมีการเปลี่ยนแปลงรัฐบาล

มีประเทศไหนบ้างที่เริ่มแบนการสูบบุหรี่ ?

องค์การอนามัยโลก (World Health Organization–WHO) ระบุว่า ปัจจุบันมีทั้งสิ้น 151 ประเทศ ที่มีกฎหมายควบคุมการสูบบุหรี่ในสถานที่ภายในอาคาร

WHO กล่าวว่ากฎหมายเหล่านี้ช่วยปกป้องผู้คนได้ในอัตรารอดชีวิตที่ เจ็ดคนในทุก ๆ สิบคนทั่วโลก คิดเป็นตัวเลขราว 5,600 ล้านคน จากผลกระทบที่เกิดจากผู้ที่สูบบุหรี่

ปัจจุบัน มากกว่า 150 ประเทศ มีกฎหมายควบคุมการสูบบุหรี่

ในปี 2004 ไอร์แลนด์กลายเป็นประเทศแรกของโลกที่ห้ามสูบบุหรี่ในสถานที่สาธารณะ เช่น สำนักงาน บาร์ ร้านอาหาร และระบบขนส่งสาธารณะ

นับตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา สหภาพยุโรป (อียู) อีก 16 ประเทศได้ออกกฎหมายลักษณะเดียวกัน แม้ว่าสหภาพยุโรปจะระบุว่า ประเทศสมาชิกบางประเทศไม่ได้บังคับใช้อย่างเคร่งครัด

ปัจจุบันทุกประเทศในทวีปอเมริกาใต้มีกฎหมายต่อต้านการสูบบุหรี่ เช่น ในปี 2006 อุรุกวัยห้ามสูบบุหรี่ในสถานที่ปิดในสาธารณะทั้งหมด รวมถึงบริเวณใกล้โรงพยาบาลและโรงเรียน

ปารากวัยกลายเป็นประเทศสุดท้ายในทวีปที่ผ่านกฎหมายระดับชาติห้ามสูบบุหรี่ แต่ตั้งแต่ปี 2020 เป็นต้นมา ผู้คนในปารากวัยสามารถใช้ผลิตภัณฑ์ยาสูบได้เฉพาะในพื้นที่กลางแจ้งที่ไม่มีผู้คนพลุกพล่านเท่านั้น

ในปี 2023 เม็กซิโกออกกฎหมายห้ามสูบบุหรี่ที่เข้มงวดที่สุดในโลกกฎหมายหนึ่ง คือการห้ามสูบบุหรี่ในสถานที่สาธารณะทุกแห่ง รวมถึงสวนสาธารณะ ชายหาด โรงแรม สำนักงาน และร้านอาหาร ซึ่งหมายความว่าชาวเม็กซิกันสูบบุหรี่ได้เฉพาะภายในบ้านพักอาศัยส่วนบุคคลเท่านั้น

ตั้งแต่ ก.ค. 2024 ผู้ผลิตยาสูบในแคนาดาจะต้องพิมพ์คำเตือนด้านสุขภาพบนบุหรี่แต่ละมวน

ตั้งแต่ ก.ค. 2024 บุหรี่แต่ละมวนในแคนาดาจะมาพร้อมกับคำเตือนด้านสุขภาพ

องค์การอนามัยแพนอเมริกัน (Pan American Health Organization) รายงานว่า มีผู้เสียชีวิตเกือบล้านคนต่อปีในภูมิภาคอเมริกา ไม่ว่าจะมาจากการสูบบุหรี่โดยตรงหรือการสูดดมควันบุหรี่จากบุคคลอื่นหรือ ควันบุหรี่มือสอง

สถานการณ์ในไทยเป็นอย่างไร

ปัจจุบันประเทศไทยมีพระราชบัญญัติควบคุมผลิตภัณฑ์ยาสูบ พ.ศ. 2560 ซึ่งระบุว่า ห้ามขายผลิตภัณฑ์ยาสูบให้กับผู้ที่มีอายุต่ำกว่า 20 ปีบริบูรณ์ ทั้งยังห้ามขายในบริเวณวัดหรือสถานที่สำหรับปฏิบัติพิธีกรรมทางศาสนา สถานบริการสาธารณสุข สถานศึกษา สวนสาธารณะ สวนสัตว์ และสวนสนุก

กฎหมายของไทยยังห้ามการโฆษณาหรือการทำสื่อสารการตลาดที่เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยาสูบ

สถานการณ์การสูบบุหรี่ของประชากรไทยที่มีอายุ 15 ปี ขึ้นไป ตามข้อมูลจากสำนักงานสถิติแห่งชาติในปี 2564 พบว่า มีผู้สูบบุหรี่ 9.9 ล้านคน คิดเป็น 17.4% ของประชากรไทยที่มีอายุมากกว่า 15 ปี

ช่วงอายุระหว่าง 25-44 ปี เป็นช่วงอายุที่มีการสูบบุหรี่มากที่สุด 21%

ยังมีรายงานจากสำนักงานสถิติในปี 2564 เรื่องบุหรี่ไฟฟ้า โดยพบว่า มีคนไทยสูบบุหรี่ไฟฟ้า 78,742 คน เป็นเพศชาย 71,486 คน เพศหญิง 7,256 คน ในจำนวนนี้เป็นผู้มีอายุระหว่าง 15-24 ปี รวม 24,050 คน

การห้ามสูบบุหรี่เห็นผลจริงหรือไม่

สถาบันวิจัยสุขภาพและการดูแลแห่งชาติของสหราชอาณาจักร (National Institute for Health and Care Research) ได้ศึกษาผลกระทบของการห้ามสูบบุหรี่ใน 21 ประเทศ โดยระบุว่า มีหลักฐานชี้ว่า การห้ามสูบบุหรี่ส่งผลให้จำนวนผู้ป่วยโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายหรือขาดเลือดเฉียบพลัน และโรคหลอดเลือดสมองลดลง รวมถึงโรคหลอดลมอักเสบและโรคหืดด้วย

มีตัวเลขเด็กในสหราชอาณาจักรน้อยลงที่ต้องเข้ารับการรักษาโรคหอบหืดนับตั้งแต่รัฐบาลประกาศห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะ

ในปี 2007 มีการขยายขอบเขตการห้ามสูบบุหรี่ในสถานที่ปิดในที่สาธารณะและสำนักงานทั่วสหราชอาณาจักร

รายงานในวารสารการแพทย์ของอังกฤษ (British Medical Journal–BMJ) ระบุว่า ในปีถัดมา มีผู้ป่วยเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลด้วยอาการหัวใจวายลดลง 1,200 คน เมื่อเทียบกับปีก่อนหน้า

จากการศึกษาโดยมหาวิทยาลัยกลาสโกว์ พบว่า หลังจากมีการห้ามสูบบุหรี่ในที่สาธารณะในสกอตแลนด์ จำนวนเด็กที่เข้าโรงพยาบาลด้วยโรคหืดหอบลดลงเกือบหนึ่งในห้า เป็นเวลา 3 ปีติดต่อกัน

ก่อนที่จะมีการห้ามสูบบุหรี่ในสกอตแลนด์ จำนวนเด็กที่เข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาลด้วยโรคหืดหอบเพิ่มขึ้น 5% ต่อปี

นอกจากนี้ การห้ามสูบบุหรี่ยังกระตุ้นให้ผู้คนจำนวนมากเลิกพฤติกรรมการสูบบุหรี่

ตามข้อมูลของรัฐบาลสหราชอาณาจักร ในปี 2006 ผู้ใหญ่ในสหราชอาณาจักร 22% เคยเป็นผู้สูบบุหรี่ ต่อมาภายในปี 2023 มีผู้ใหญ่เพียง 14% เท่านั้นที่ยังคงสูบบุหรี่

องค์การอนามัยโลกระบุว่า เนื่องจากมาตรการห้ามสูบบุหรี่ที่ดำเนินการทั่วโลกตลอดช่วง 15 ปีที่ผ่านมา อาจมีผู้สูบบุหรี่ลดลงประมาณ 300 ล้านคน จากประชากรทั่วโลก หากเทียบกับสถานการณ์ที่ไม่มีมาตรการควบคุมดูแล