ประเทศที่มี “สมรสเท่าเทียม” คือที่ไหนบ้าง? พบไทยเป็นชาติที่ 37 ของโลก

ประเทศที่มี “สมรสเท่าเทียม” คือที่ไหนบ้าง? พบไทยเป็นชาติที่ 37 ของโลก

วันที่ 27 มี.ค. 2024 ถือเป็นวันสำคัญของประวัติศาสตร์ชาติไทย เมื่อสภาผู้แทนราษฎรมีมติเห็นชอบผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศในที่สุด หลังมีการเรียกร้องและต่อสู้มานานหลายสิบปี

ความเคลื่อนไหวที่จะยกระดับสิทธิมนุษยชนในบ้านเรานี้ ทำให้ประเทศไทยกลายเป็นชาติแรกของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (อาเซียน) เป็นแห่งที่ 2 ของทวีปเอเชีย และแห่งที่ 37 ของโลก ที่จะมีกฎหมายสมรสเท่าเทียม

ส่วนประเทศที่ผ่านร่างและบังคับใช้กฎหมายดังกล่าวไปแล้วมีที่ไหนบ้างนั้น วันนี้ นิวมีเดีย พีพีทีวี รวบรวมมาให้แล้ว

1. เนเธอร์แลนด์

ประเทศแรกในโลกที่มีกฎหมายสมรสเท่าเทียม โดยรัฐสภาผ่านร่างกฎหมายตั้งแต่เดือน ธ.ค. 2000 หรือมากกว่า 20 ปีก่อน และมีผลบังคับใช้ในเดือน เม.ย. ปีถัดมา ถือเป็นผู้บุกเบิกการตั้งกฎหมายสมรสเท่าเทียมขึ้นมา

2. เบลเยียม

เพื่อนบ้านของเนเธอร์แลนด์ตามมาติด ๆ ในปี 2003 หลังมติในรัฐสภาได้รับคะแนนโหวตท่วมท้นเห็นชอบผ่านร่างกฎหมาย และบังคับใช้ในปีเดียวกันนั้น โดยให้สิทธิเทียบเท่าคู๋รักเพศตรงข้ามทุกประการ

3. สเปน

การผลักดันให้มีกฎหมายสมรสเท่าเทียมเริ่มขึ้นในปี 2004 จนปีถัดมารัฐสภาของได้ผ่านร่างกฎหมายในปลายเดือน มิ.ย. 2005 แลมีผลบังคับใช้อย่างเป็นทางการในต้นเดือน ก.ค.

4. แคนาดา

ความจริงบางพื้นที่และบางรัฐของแคนาดาผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมมาตั้งแต่ปี 2023 แล้วในลักษณะของการยื่นเรื่องต่อศาลให้ตัดสินอนุมัติการสมรสของกลุ่มผู้มีความหลากหลายทางเพศ และได้รับการรับรองเป็นกฎหมายระดับชาติที่มีผลบังคับใช้ในปี 2005

5. แอฟริกาใต้

รัฐสภาแอฟริกาใต้รับรองกฎหมายสมรสเท่าเทียมเมื่อปลายเดือน พ.ย. 2006 โดยความเคลื่อนไหวนี้เกิดจากการที่ศาลรัฐธรรมนูญตัดสินว่า กฎหมายการแต่งงานก่อนหน้านี้ขัดต่อรัฐธรรมนูญ ทำให้กลายเป็นประเทศแรกและประเทศเดียวในทวีปแอฟริกาที่มีกฎหมายนี้

6. นอร์เวย์

สมรสเท่าเทียมกลายเป็นเรื่องถูกกฎหมายในนอร์เวย์เมื่อวันที่ 1 ม.ค. 2009 หลังจากถูกเสนอโดยฝ่ายนิติบัญญัติในเดือน มิ.ย. ปีก่อนหน้า

7. สวีเดน

ประเทศนี้เปิดกว้างให้คู่รักเพศเดียวกันอยู่กินกันได้อย่างเปิดเผยตั้งแต่ปี 1995 แล้ว แต่เพิ่งมีการเสนอร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมในเดือน เม.ย. 2009 และบังคับใช้ในวันที่ 1 พ.ค. ปีเดียวกันนั้น

8. โปรตุเกส

รัฐสภาโปรตุเกสผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมในเดือน ม.ค. 2010 จากนั้นผ่านการพิจารณาของศาลรัฐธรรมนูญและสำนักประธานาธิบดีในช่วงกลางปี ก่อนจะมีผลบังคับใช้ในเดือน มิ.ย. ปีเดียวกันในที่สุด

9. ไอซ์แลนด์

รัฐสภาไอซ์แลนด์มีมติเป็นเอกฉันท์ เห็นชอบกฎหมายสมรสเท่าเทียมในเดือน มิ.ย. 2010 ภายใต้รัฐบาลของนายกรัฐมนตรี โจฮันนา ซิกูร์ดาร์ด็อตติช ซึ่งเป็นนายกฯ หญิงรักหญิงคนแรกของประเทศ

10. อาร์เจนตินา

บังคับใช้กฎหมายสมรสเท่าเทียมเมื่อ ก.ค. 2010 เป้นปรระเทศแรกในอเมริกาใต้

11. เดนมาร์ก

เป็นประเทศแรกในโลกที่ยอมรับการอยู่กินกันของคนเพศเดียวกันตั้งแต่ปี 1989 ต่อมาในปี 2012 รัฐสภาผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม และได้รับการรับรองจากสมเด็จพระราชินีนาถมาร์เกเรเธอที่ 2

12. อุรุกวัย

ประเทศที่สองในอเมริกาใต้ที่ผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียม เป็นอีกหนึ่งประเทศที่ก่อนหน้านี้ยอมรับการอยู่กินกันของคู่รักเพศเดียวกัน

13. นิวซีแลนด์

รัฐสภานิวซีแลนด์ผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมและบังคับใช้ในปี 2013 เป็นประเทศแรกในโซนแปซิฟิก

14. ฝรั่งเศส

แม้จะถูกต่อต้านอย่างหนักจากฝ่ายอนุรักษ์นิยมในประเทศ แต่ในปี 2013 ฝรั่งเศสก็สามารถผ่านร่างและบังคับใช้กฎหมายสมรสเท่าเทียมได้ในที่สุด

15. บราซิล

สภายุติธรรมแห่งชาติมีมติยอมรับให้คู่รักเพศเดียวกันสามารถแต่งงานโดยจดทะเบียนสมรสได้

16. สหราชอาณาจักร

กฎหมายสมรสเท่าเทียมมีผลบังคับใช้ในอังกฤษ เวลส์ และสกอตแลนด์ ตั้งปต่ปี 2014 ส่วนไอร์แลนด์เหนือเพิ่งมีผลบังคับใช้ในปี 2020

17. ลักเซมเบิร์ก

สมรสเท่าเทียมผลทางกฎหมายตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค. 2015 ภายใต้การสนับสนุนของ ซาเวียร์ เบ็ตเทล นายกรัฐมนตรีของประเทศที่เปิดตัวว่าเป็นเกย์

18. สหรัฐฯ

มีหลายรัฐที่อนุมัติการสมรสเท่าเทียมมาตั้งแต่ปี 2003 แต่เพิ่งมีผลบังคับใช้ทั่วประเทศในเดือน มิ.ย. 2015 หลังศาลสูงสุดของประเทศตัดสินว่า ตามรัฐธรรมนูญ คู่รักเพศเดียวกันควรได้รับสิทธิในการแต่งงาน และทุกรัฐต้องยอมรับการแต่งงานทั้งหมด

19. ไอร์แลนด์

มีการลงประชามติเห็นชอบออกกฎหมายสมรสเท่าเทียมในปลายเดือน พ.ค. 2015 และมีผลบังคับใช้ในอีก 2 เดือนต่อมา เป็นประเทศแรกที่ได้กฎหมายนี้จากการลงคะแนนเสียงของประชาชนโดยตรง

20. โคลอมเบีย

ศาลรัฐธรรมนูญมีคำตัดสินว่า การแต่งงานของคู่รักเพศเดียวกันเป็นสิ่งที่ชอบด้วยกฎหมายรัฐธรรมนูญ และได้รับการรับรองเป็นกฎหมายในเดือน เม.ย. 2016

21. ฟินแลนด์

รัฐสภาฟินแลนด์ผ่านร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมตั้งแต่ พ.ย. 2014 ปีต่อมาประธานาธิบดี เซาลี นีนิสโต ลงนามรับร่าง แต่มีผลบังคับใช้จริง มี.ค. 2017

22. มอลตา

รัฐสภามีมติเกือบเป็นเอกฉันท์ผ่านร่างและบังคับใช้กฎหมายสมรสเท่าเทียมเมื่อปี 2017

23. เยอรมนี

รัฐสภาโหวตผ่านร่างกฎหมายในเดือน มิ.ย. 2017 และได้รับการสนับสนุนอย่างมากจากสังคม มีผลบังคับใช้ ต.ค. ปีเดียวกันเป็นต้นมา

24. ออสเตรเลีย

มีการสำรวจทางไปรษณีย์พบว่า พลเมืองออสเตรเลียส่วนใหญ่สนับสนุนกฎหมมายนี้ รัฐสภาจึงลงมติให้การแต่งงานของคนเพศเดียวกันถูกกฎหมาย มีผลบังคับใช้ 9 ธ.ค. 2017

25. ไต้หวัน

ปี 2017 ศาลรัฐธรรมนูญของไต้หวันระบุว่า กฎหมายการแต่งงานที่ยอมรับแต่ชายและหญิงเป็นการขัดต่อรัฐธรรมนูญ สมาชิกสภานิติบัญญัติไต้หวันจึงอนุมัติร่างกฎหมายสมรสเท่าเทียมในปี 2019 ถือเป็นดินแดนแห่งแรกในเอเชียที่มีกฎหมายนี้

26. ออสเตรีย

ศาลสูงของออสเตรียตัดสินในปี 2017 ว่า การห้ามคู่รักแต่งงานกันด้วยเหตุผลเรื่องรสนิยมทางเพศถือเป็นการเลือกปฏิบัติ กฎหมายสมรสมีผลบังคับใช้อย่างเป็นทางการตั้งแต่วันที่ 1 ม.ค. 2019

27. เอกวาดอร์

มีคู่รักเกย์ฟ้องร้องหน่วยงานภาครัฐที่ห้ามไม่ให้พวกเขาจดทะเบียน นำไปสู่การตัดสินของศาลสูงสุดที่เห็นชอบให้การสมรสเท่าเทียมเป็นสิ่งที่ชอบด้วยกฎหมาย มีผลตั้งแต่ ก.ค. 2019

28. คอสตาริกา

หลังจากการผลักดันของศาลสิทธิมนุษยชนในปี 2018 ศาลฎีกาของคอสตาริกาก็ได้ตัดสินว่า การห้ามการแต่งงานของคนเพศเดียวกันนั้นขัดต่อรัฐธรรมนูญ และวันที่ 26 พ.ค. 2020 การแต่งงานของคู่รักเพศเดียวกันได้กลายเป็นสิ่งที่ถูกกฎหมายในคอสตาริกา เป็นประเทศแรกในอเมริกากลาง

29. สวิตเซอร์แลนด์

เปิดให้ประชาชนลงมติในปี 2021 ว่าเห็นชอบกฎหมายสมรสเท่าเทียมและการรับเลี้ยงบุตรหรือไม่ ประชาชน 64.1% เห็นชอบ ทำให้มีการออกกฎหมายนี้และมีผลบังคับใช้ 1 ก.ค. 2022

30. ชิลี

ประธานาธิบดีชิลีลงนามในร่างกฎหมายรับรองการแต่งงานของคนเพศเดียวกันในปี 2021 มีผลบังคับใช้ในเดือน มี.ค. 2022

31. สโลวีเนีย

9 ก.ค. 2022 ศาลรัฐธรรมนูญสโลวีเนียมีมติ 6 ต่อ 3 ว่า การห้ามการแต่งงานของคนเพศเดียวกันและการรับเลี้ยงบุตรบุญธรรมนั้นขัดต่อรัฐธรรมนูญ รัฐสภาของประเทศผ่านการแก้ไขประมวลกฎหมายสมรสเท่าเทียมในเดือน ต.ค.

32. เม็กซิโก

การแต่งงานเพศเดียวกันในเม็กซิโกเริ่มถูกกฎหมายที่แรกในกรุงเม็กซิโกซิตี ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศ ตั้งแต่ปี 2009 ต่อมาศาลฎีกาตัดสินว่า การห้ามการแต่งงานของคนเพศเดียวกันนั้นขัดต่อรัฐธรรมนูญในปี 2015 จากนั้นแต่ละรัฐของเม็กซิโกก็ทยอยรับรองสมรสเท่าเทียม จน ต.ค. 2022 ทุกรัฐของเม็กซิโกมีการบังคับใช้กฎหมายสมรสเท่าเทียม

33. คิวบา

กฎหมายสมรสเท่าเทียมได้รับการรับรองหลังจากการลงประชามติระดับชาติในคิวบาเมื่อวันที่ 25 ก.ย. 2022 ชาวคิวบาส่วนใหญ่โหวตให้คู่รักเพศเดียวกันแต่งงานและรับเลี้ยงบุตรได้

34. อันดอร์รา

รัฐสภาอันดอร์ราลงมติเมื่อวันที่ 21 ก.ค. 2022 ให้ขยายขอบเขตกฎหมายการแต่งงานของพลเมืองให้ครอบคลุมคู่รักเพศเดียวกัน มีผลบังคับใช้ต้นปี 2023

35. เอสโตเนีย

รัฐสภาเอสโตเนียอนุมัติการแต่งงานของคนเพศเดียวกันเมื่อวันที่ 20 มิ.ย. 2023 เป็นชาติอดีตสหภาพโซเวียตประเทศแรกและประเทศบอลติกประเทศแรกที่มีกฎหมายนี้ มีผลบังคับใช้ 1 ม.ค. 2024

36. กรีซ

เมื่อเดือน กงพ. 2024 รัฐสภากรีซได้อนุมัติกฎหมายสมรสเท่าเทียม และอนุญาตให้คู่รักเพศเดียวกันรับบุตรบุญธรรมได้ ขณะนี้ยังไม่มีผลบังคับใช้ โดยรอประกาศในราชกิจจานุเบกษาอย่างเป็นทางการ

37. ไทย

รัฐสภาเพิ่งลงมติ เห็นด้วย 400 เสียง ไม่เห็นด้วย 10 เสียง งดออกเสียง 2 ไม่ลงคะแนน 3 เสียง ทำให้กฎหมายสมรสเท่าเทียมผ่านร่าง หลังจากนี้จะเตรียมเข้าสู่การพิจารณาของวุฒิสภา (สว.) และหากร่างผ่าน จะนำขึ้นทูลเกล้าฯ เพื่อประกาศใช้เป็นกฎหมายต่อไป ทำให้ประเทศไทยเป็นชาติแรกของอาเซียนที่มีร่างกฎหมายนี้ รวมถึงเป็นแห่งที่ 2 ของเอเชียต่อจากไต้หวัน

ส่วนกรณีของประเทศ “เนปาล” ที่ก่อนหน้านี้มีรายงานว่า มีคู่รักเพสเดียวกันกันคู่แรกจดทะเบียนสมรสกันได้แล้วนั้น เกิดจากศาลสูงสุดเนปาลออก “คำสั่งคุ้มครองชั่วคราว” ให้คู่รักเพศเดียวกันสามารถจดทะเบียนสมรสได้ แต่ยังไม่ได้มีการรับรองกฎหมายสมรสเท่าเทียมอย่างเป็นทางการ

ในปี 2024 นี้ คาดว่ามีบางประเทศที่อาจมีความเคลื่อนไหวเรื่องกฎหมายสมรสเท่าเทียมออกมา ได้แก่ เช็กเกีย อินเดีย ญี่ปุ่น เนปาล และฟิลิปปินส์

เรียบเรียงจาก Human Rights Campaign / Pew Research Center / US News