ควรดูแลตัวเองอย่างไร เมื่อคนไทยเสียชีวิตจากโรคลมร้อนแล้ว 30 คน ภายใน 1 เดือน

ในช่วงสัปดาห์ที่ผ่านมา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ออกมาเปิดเผยว่า ช่วงเดือน มี.ค. – เม.ย. 2567 (1 เดือน) มีผู้เสียชีวิตจากโรคลมร้อนหรือฮีทสโตรก (Heatstroke) แล้ว 30 คน สูงกว่าปีที่ผ่านมาถึง 2 เท่า จากสถิติปี 2566 ช่วงเดือน มี.ค.-มิ.ย. 2566 (4 เดือน) ซึ่งพบว่า มีผู้เสียชีวิต 37 คน

นพ.วีรวัฒน์ มโนสุทธิ นายแพทย์ทรงคุณวุฒิ โฆษกกรมควบคุมโรค บอกว่า เด็กเล็กวัยทารกจนถึงอนุบาล ผู้ป่วยโรคเรื้อรัง เช่น โรคหัวใจ โรคปอด โรคอ้วน ฯลฯ รวมถึงหญิงตั้งครรภ์ และกลุ่มอาชีพที่ทำงานกลางแจ้ง คือกลุ่มเสี่ยงของโรคนี้

เราจะแยกความแตกต่างระหว่างการเป็นโรคลมร้อนหรือแค่อ่อนเพลียจากความร้อนอย่างไร

อาการอ่อนเพลียจากความร้อนเกิดขึ้นเมื่อร่างกายคุณร้อนเกินไป และพยายามปรับตัวเพื่อรับมือกับมัน

อาการดังกล่าวสามารถส่งผลกระทบต่อทุกคน รวมถึงผู้ที่มีสุขภาพดีและแข็งแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากพวกเขาออกกำลังกายอย่างหนักในอุณหภูมิที่สูง หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์กลางแดดตลอดทั้งวัน ความอ่อนเพลียที่เกิดจากความร้อนนั้น สามารถเกิดขึ้นได้อย่างรวดเร็วภายในเวลาไม่กี่นาที หรือเกิดขึ้นแบบค่อยเป็นค่อยไป กินเวลาหลายชั่วโมง

คุณสามารถแยกความแตกต่างของอาการอ่อนเพลียจากความร้อนและโรคลมร้อนได้ดังนี้

อาการอ่อนเพลียจากความร้อน

• รู้สึกหน้ามืดจะเป็นลม หรือ วิงเวียนศีรษะ
• เหงื่อออกมากเกินไป
• ผิวหนังชื้น
• คลื่นไส้หรืออาเจียน
• ปวดกล้ามเนื้อ

โรคลมร้อน

• รู้สึกมึนงงสับสน
• ไม่มีเหงื่อออก
• อุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 40 องศาเซลเซียส ผิวหนังร้อนและแห้ง
• อาจหมดสติหรือมีอาการชักเกร็งหรือเป็นโรคลมชัก

อาการอื่น ๆ ที่อาจเกิดขึ้นร่วมด้วย ได้แก่

• ปวดหัว
• เวียนหัว มึนงง
• เบื่ออาหาร รู้สึกไม่สบาย
• เกิดตะคริวบริเวณแขน ขา และท้อง
• หายใจเร็วหรือชีพจรเต้นเร็ว
• อุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 38 องศาเซลเซียส
• รู้สึกกระหายน้ำมาก

เด็กเล็กที่ยังไม่สามารถสื่อสารกับคุณได้ว่า พวกเขารู้สึกอย่างไร อาจมีอาการง่วงนอนและตัวอ่อน ไม่มีแรง

สัญญาณเตือนที่ต้องระวัง และต้องการการตอบสนองที่รวดเร็ว

อาการอ่อนเพลียจากความร้อนอาจกลายเป็นโรคลมร้อนได้ ซึ่งถือว่าเป็นสถานการณ์ฉุกเฉินต่อชีวิต มันหมายความว่า ร่างกายของคุณไม่สามารถจัดการกับความร้อนได้อีกต่อไป และอุณหภูมิแกนกลางของคุณกำลังสูงเกินไป จึงจำเป็นต้องรับการช่วยเหลือจากแพทย์อย่างเร่งด่วน

• รู้สึกไม่สบาย แม้พักผ่อนในที่มีอากาศเย็นแล้วมากกว่า 30 นาที รวมถึงดื่มน้ำเข้าไปแล้วจำนวนมาก
• ไม่มีเหงื่อออก แม้รู้สึกร้อนมาก
• มีอุณหภูมิมากกว่า 40 องศาเซลเซียส
• หายใจเร็วหรือหายใจถี่
• รู้สึกสับสนมึนงง
• มีอาการชัก
• หมดสติ
• ไม่ตอบสนองใด ๆ

ความสามารถของร่างกายในการควบคุมอุณหภูมิยังไม่พัฒนาเต็มที่ในเด็ก และอาจลดลงในผู้สูงอายุที่มีโรคเรื้อรังหรือจากปัจจัยอื่น ๆ นอกจากนี้ ผู้มีน้ำหนักมากหรือเป็นโรคอ้วน ยังทำให้ร่างกายเย็นลงได้ยากขึ้นด้วย

เราควรทำอย่างไร

• หากเป็นโรคลมร้อนต้องนำตัวส่งโรงพยาบาลเท่านั้น แต่หากมีอาการอ่อนเพลียจากความร้อน เบื้องต้นสามารถปฐมพยาบาลได้ด้วยการให้เขาพักผ่อนในที่เย็น เช่น ห้องที่มีเครื่องปรับอากาศ หรือที่ไหนสักแห่งในที่ร่ม
• ถอดเสื้อผ้าที่ไม่จำเป็นออกไป เพื่อให้ผิวหนังสัมผัสกับอากาศที่ถ่ายเทภายนอกมากที่สุดเท่าที่จะทำได้
• ทำให้ผิวเย็นลงด้วยการใช้สิ่งที่คุณมี เช่น ฟองน้ำชุบน้ำ หรือผ้าสักหลาดที่เย็นหรือเปียก ฉีดสเปรย์ละอองน้ำไปตามส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย รวมทั้งประคบเย็นบริเวณรอบคอและรักแร้ หรือห่อด้วยผ้าเย็นหรือผ้าเปียก
• พัดผิวของพวกเขาขณะที่ยังเปียกชื้น สิ่งนี้จะให้ทำให้น้ำระเหย ช่วยให้ผิวของพวกเขาเย็นลง
• ให้ผู้ป่วยดื่มน้ำหรือเครื่องดื่มผสมเกลือแร่ที่ใช้กับนักกีฬา
• อยู่กับพวกเขาจนกว่าอาการจะดีขึ้น
• อาการควรดีขึ้นและอุณหภูมิควรเย็นลงภายใน 30 นาที หากไม่เป็นไปตามนั้น ควรขอความช่วยเหลือจากแพทย์