Σύνταξη στα 65: Γίνεται πρόβλημα και για τις κυβερνήσεις και για την κοινωνία

Σύνταξη στα 65: Γίνεται πρόβλημα και για τις κυβερνήσεις και για την κοινωνία

Αλλεπάλληλες διαμαρτυρίες είχε πυροδοτήσει πέρυσι στη Γαλλία η περαιτέρω αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης κατά δύο χρόνια, ενόσω η γαλλική κυβέρνηση υποστήριζε ότι σχεδόν 14% των δημοσίων δαπανών διοχετεύονται στο συνταξιοδοτικό και ότι εάν δεν υπάρξει παρέμβαση μέχρι το 2032 θα κοστίζει 10 δισ. ετησίως στο κράτος. Το ισχυρότερο επιχείρημα, όμως, φαίνεται να είναι η εντυπωσιακή άνοδος του προσδόκιμου ζωής, κατά περίπου 30 χρόνια, σε σύγκριση με το 1945, όταν είχε υιοθετηθεί για πρώτη φορά το πρόγραμμα κοινωνικής ασφάλισης της Γαλλίας.

Το ζήτημα αφορά πολύ περισσότερο κόσμο, εκτός γαλλικών συνόρων, καθώς όχι μόνο ζούμε πλέον περισσότερα χρόνια, αλλά η ζωή γίνεται παράλληλα ακριβότερη. Έτσι, πολλοί θεωρούν αναγκαία την αναπροσαρμογή του άτυπου κανόνα της συνταξιοδότησης στα 60-65 χρόνια, τον οποίο βρίσκουν από μη ρεαλιστικό έως και παράλογο.

Ανάμεσα στους υπέρμαρχους τέτοιων μεταρρυθμίσεων είναι και ο Larry Fink, ο επικεφαλής της BlackRock, της μεγαλύτερης επενδυτικής εταιρείας του κόσμου. Στην ετήσια επιστολή του προς τους επενδυτές, ο Fink προειδοποίησε πως όσο το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει διεθνώς, οι κοινωνικές παροχές περιορίζονται και το κόστος διαβίωσης διογκώνεται, η σύνταξη στα 65 δεν είναι είναι εφικτή λύση για πολλούς εάν όχι την πλειονότητα των ανθρώπων.

Η σύνταξη είναι μια πολύ δυσκολότερη πρόταση σε σύγκριση με 30 χρόνια πριν. Και θα είναι ακόμα δυσκολότερη σε 30 χρόνια από τώρα, τόνισε.

Πράγματι, το προσδόκιμο ζωής παγκοσμίως ανέβηκε από τα 67 στα 73 έτη μεταξύ 2000 και 2019. Μέχρι το 2050, τα Ηνωμένα Έθνη προβλέπουν ότι ένας στους έξι ανθρώπους στον κόσμο θα είναι άνω των 65 ετών. Και όσο ο πληθυσμός γερνά, τόσο περισσότερες χώρες θα βλέπουν υψηλότερο αριθμό συνταξιοδοτήσεων παρά εισαγωγών στην αγορά εργασίας.

Ο χρυσός κανόνας των 65

Όσοι ζητούν αλλαγές θέτουν δύο ζητήματα: αφενός, το προσδόκιμο ζωής ανεβαίνει χωρίς να αναδιαμορφώνεται αντίστοιχα το όριο της συνταξιοδότησης. Αφετέρου, θεωρούν πως το όριο τέθηκε πέριξ των 65 ετών αυθαίρετα, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο. Ενδεχομένως επρόκειτο για μια προσπάθεια απομάκρυνσης των ανθρώπων από την αγορά εργασίας κοντά στο τέλος της ζωής τους.

Στα μέσα του 20ού αιώνα, όταν υιοθετήθηκαν για πρώτη φορά πολλά προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης στο δυτικό κόσμο, το προσδόκιμο ζωής ήταν πολύ χαμηλότερο. Στη Βρετανία για παράδειγμα, ήταν περίπου στα 66 χρόνια για τους άνδρες και 71 έτη για τις γυναίκες. Πλέον, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του 2022, το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση φτάνει σχεδόν στα 79 και τα 82 χρόνια αντίστοιχα. Κι όμως, πολλές κυβερνήσεις εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τη σύνταξη στα 65 σαν κανόνα.

Υπάρχουν άνθρωποι που κυκλοφορούν κανονικά στα 80 τους, οι οποίοι είναι υγιείς και απολαμβάνουν μια πολύ ενεργή ζωή -σωματικά και πνευματικά, τόνισε στο BBC ο Chris Parry, λέκτορας οικονομικών στο Cardiff Metropolitan University, επισημαίνοντας ότι έχει βελτιωθεί και το επίπεδο ζωής των ηλικιωμένων.

Αλλάζει η ροή του πλούτου

Εν ολίγοις, τα κρατικά κονδύλια ούτε έχουν σχεδιαστεί έτσι ώστε να συντηρούν τον κόσμο στα 80 και στα 90 ούτε έχουν αναβαθμιστεί, σύμφωνα με το BBC, με αποτέλεσμα να αδυνατούν να συντηρήσουν τις ανάγκες της σύγχρονης ζωής.

Επιπλέον, πολλοί συνταξιούχοι βγαίνουν εκτός αγοράς εργασίας με ελάχιστες ή και καθόλου αποταμιεύσεις, αδυνατώντας έτσι να συμπληρώσουν τις συντάξεις τους. Εξάλλου, όσο το κόστος διαβίωσης ανεβαίνει μαζί με τον πληθωρισμό, όσο υψηλές και να είναι οι αποταμιεύσεις μπορεί να μην αρκούν για τόσα χρόνια.

Έτσι, αλλάζει και η παραδοσιακή ροή του πλούτου, καθώς σταδιακά καταργείται η πλούσια κληρονομιά και οι γενναιόδωρες γονικές παροχές, που δημιουργούσαν ένα σημαντικό μαξιλάρι στις νεότερες γενιές. Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία, έχουμε ροές πλούτoυ που πηγαίνουν από τη γενιά των γονέων προς την γενιά των παππούδων, υποστήριξε στο BBC η Rebecca Sear, καθηγήτρια πληθυσμού και υγείας στο London School of Hygiene and Tropical Medicine.

Η έλλειψη αυτού του πλούτου ενδεχομένως σημαίνει ότι οι νέοι εργαζόμενοι θα χρειαστεί να δουλέψουν πέρα από τα 65 έτη, ώστε να έχουν αρκετές αποταμιεύσεις για τη σύνταξή τους.

Ο Larry Fink πάντως πιστεύει ότι για να είναι κανείς άνετος στη σύνταξη πρέπει να ξεκινήσει να επενδύει πιο επιθετικά σε μικρότερη ηλικία, αλλά και να δουλέψει μετά τα 65. Ορισμένοι οικονομολόγοι συμφωνούν πάντως ότι η σύνταξη μεταξύ 60 και 70 ετών είναι μάλλον όνειρο. Πιστεύω ότι τα 75 είναι τα νέα 65, τόνισε ο Chris Parry.

moneyreview.gr με πληροφορίες από BBC

Διαβάστε επίσης: