Πώς η τελειομανία μπορεί να σου καταστρέψει τη ζωή και ποιο το αντίδοτο

«О— П„ОµО»ОµО№ОїОјО±ОЅОЇО± О­П‡ОµО№ ОґО№П‡ОїП„ОїОјО№ОєО® П†ПЌПѓО·. ОџПЂПЊП„Оµ ОЅО±О№, ОјПЂОїПЃОµОЇ ОЅО± ОµОЇОЅО±О№ ПЂОїО»ПЌ ОєО±П„О±ПѓП„ПЃОїП†О№ОєО®, О±О»О»О¬ ОјПЂОїПЃОµОЇ ОµПЂОЇПѓО·П‚ ОЅО± ОµОЇОЅО±О№ ПЂОїО»ПЌ ОµПЂОїО№ОєОїОґОїОјО·П„О№ОєО® ПЊП„О±ОЅ П„О· ОґО№О±П‡ОµО№ПЃОЇО¶ОµПѓП„Оµ ОјОµ ПЂОµПЃОЇПѓОєОµП€О·В».

Είναι αλήθεια ότι η τελειομανία μπορεί να καταστρέψει τη ζωή μας. Και η ψυχοθεραπεύτρια Katherine Morgan Schafler έχει συναντήσει αρκετούς «θεραπευμένους τελειομανείς» για να γνωρίζει ότι οι άνθρωποι αναζητούν μια διέξοδο από την εξάντληση και το άγχος που μπορεί να προκαλέσει η τελειομανία.

Αλλά μας παρακαλεί επίσης να αναρωτηθούμε: Τι γίνεται αν η τελειομανία μας δεν είναι το πρόβλημα;

Σύμφωνα με τη Schafler, η τελειομανία μπορεί να είναι ένα ισχυρό πλεονέκτημα όταν ξέρουμε πώς να τη χρησιμοποιήσουμε. «Η τελειομανία έχει διχοτομική φύση. Οπότε ναι, μπορεί να είναι πολύ καταστροφική, αλλά μπορεί επίσης να είναι πολύ εποικοδομητική όταν τη διαχειρίζεστε με περίσκεψη», λέει. Οι έρευνες δείχνουν ότι η τελειομανία είναι ούτως ή άλλως ένα κομμάτι του εαυτού μας. Δεν μπορείς να ανακάμψεις από αυτήν- πρέπει να μάθεις να πορεύεσαι μαζί της.

Στη θεραπευτική της πρακτική, η Schafler διδάσκει στους τελειομανείς πώς να αξιοποιούν τη δύναμη της τελειομανίας -και να αποφεύγουν τις ανεπιθύμητες συνέπειες- αλλάζοντας την αντίληψή τους. Έχει μάλισταγράψει το βιβλίο The Perfectionist’s Guide to LosingControl. «Η τελειομανία έχει να κάνει με την προσπάθεια για κάτι ιδανικό», εξηγεί η Schafler. Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζεις το χάσμα ανάμεσα σε αυτό που είναι και σε αυτό που θα μπορούσε να είναι – και η προσπάθεια να φτάσεις από το ένα στο άλλο. Η διαφορά στο αν η τελειομανία μας λειτουργεί υπέρ ή εναντίον μας, όμως, έχει να κάνει με το πώς και αν καταβάλλουμε στην πράξη προσπάθειες. «Οι υγιείς τελειομανείς καταλαβαίνουν ότι τα ιδανικά προορίζονται για να εμπνέουν- δεν προορίζονται για να επιτευχθούν. Και οι τοξικά τελειομανείς άνθρωποι μερικές φορές αυτό δεν το αντιλαμβάνονται» προσθέτει.

Ακολουθούν δύο ερωτήσεις που θα σε βοηθήσουν να καταλάβεις τι είδους τελειομανής είσαι.

1. Πώς προσπαθώ για το καλύτερο;

Μήπως προσπαθείς με τρόπο που σε βλάπτει; Υποφέρεις και βάλλεται η ευημερία σου; Εκμεταλλεύεσαι τις σχέσεις και τους ανθρώπους γύρω σου; Μήπως η προσπάθεια σε κάνει να αισθάνεσαι εξαντλημένη και λιγότερο ο εαυτός σου;

Ή προσπαθείς με τρόπο που σε κάνει να νιώθειςπερισσότερο ο εαυτός σου; Σε κάνει να αισθάνεσαι ζωντανή και αφοσιωμένη στον στόχο; Σε κάνει η προσπάθεια να αισθάνεσαι κουρασμένη με θετικό τρόπο; «Η υγιής προσπάθεια έχει να κάνει με την προσπάθεια επειδή αγαπάτε τη διαδικασία. Δεν είστε προσκολλημένοι στο αποτέλεσμα όταν αγωνίζεστε για την αγάπη της διαδικασίας. Παίρνεις ικανοποίηση από τη μάθηση, την ανάπτυξη, την επίλυση προβλημάτων, την οικοδόμηση σχέσεων, τη συνάντηση με νέες ιδέες», λέει η Schafler.

Η Schafler δίνει ένα παράδειγμα: «Ας πούμε ότι αγωνίζεστε για έναν στόχο στη δουλειά σας – να κερδίσετε 5 χιλιάρικα το επόμενο τρίμηνο. Αν προσπαθείτε να πετύχετε αυτόν τον στόχο, παραλείποντας τακτικά τον ύπνο, τρώγοντας πρόχειρο φαγητό στο γραφείο σας επειδή είστε τόσο απασχολημένοι ή δημιουργώντας διαπροσωπικό δράμα επειδή ασκείτε υπερβολική πίεση στην ομάδα σας, όλα αυτά είναι ανθυγιεινά. Πληγώνετε τον εαυτό σας και πληγώνετε τους άλλους. Η πιο υγιής εκδοχή της προσπάθειας μοιάζει με το να εργάζεσαι σκληρά με την κατανόηση ότι δεν είσαι καλός για τον εαυτό σου ή για κανέναν άλλο αν είσαι εξαντλημένος, αγανακτισμένος, βιαστικός, αφηρημένος, στερημένος ύπνου ή με άλλον τρόπο δεν φροντίζεις καλά τον εαυτό σου».

2. Ποιο είναι το κίνητρό μου;

Αγωνίζεσαι προς ένα ιδανικό επειδή φαντάζεσαι ότι αυτό θα επικυρώσει το ότι ανήκεις κάπου; Για να μπορέσεις να πάρεις την επικύρωση κάποιου άλλου και να αποκαλέσεις και επίσημα τον εαυτό σου επιτυχημένο; Ή μήπως αγωνίζεσαι επειδή η επιδίωξη της δουλειάς σου (ή της σχέσης σου, ή οτιδήποτε άλλο) είναι μια φυσική έκφραση του εαυτού σου;

Το παράδειγμα της Schafler: «Ένας τελειομανής που βρίσκεται σε ένα υγιές περιβάλλον μπορεί να θέλει να δείχνει τον καλύτερο εαυτό του επειδή νιώθει πολύ καλά μέσα του. Και θέλει να το επικοινωνήσει αυτό και να το γιορτάσει, γνωστοποιώντας το. Ένας τελειομανής σε έναν δυσπροσαρμοστικό χώρο μπορεί να προσπαθεί να δείχνει τον καλύτερό του εαυτό επειδή νιώθει τόσο ανεπαρκής.. Αισθάνονται ότι «καλύτερα να δείχνω το καλύτερό μου, γιατί πρέπει να αντισταθμίσω τυχόν ανεπάρκειες».

Το αντίδοτο στην ανθυγιεινή τελειομανία, λέει ηSchafler, είναι η ευχαρίστηση. Το να γνωρίζεις τι σε κάνει να αισθάνεσαι καλά θα σε βοηθήσει να προσπαθείς για πράγματα που σε ενεργοποιούν και σε ευχαριστούν, αντί να σε εξαντλούν. Δεν πρόκειται για την άμεση ικανοποίηση (αν και μπορεί να έχεις και λίγο από αυτό), αλλά για την αίσθηση της εκπλήρωσης.

Τι να αποφύγεις στην πορεία: Να προσπαθείς να νιώσειςκαλά επιδιώκοντας αυτό που κάνει τους άλλους ανθρώπους να νιώθουν καλά. Μπορεί να διαπιστώσεις, για παράδειγμα, ότι η ηρεμία και οι απλές απολαύσεις που λειτουργούν για τους φίλους σου δεν λειτουργούν για εσένα.

Πώς η τελειομανία μπορεί να σου καταστρέψει τη ζωή και ποιο το αντίδοτο – 1