Αργεντινή: "Η ασφυξία του δημόσιου Πανεπιστημίου και ο εφιάλτης της 'αγοράς χωρίς κράτος'"
Αργεντινή: “Η ασφυξία του δημόσιου Πανεπιστημίου και ο εφιάλτης της ‘αγοράς χωρίς κράτος'”
“Το κράτος πρέπει να προστατεύει μόνον τη ζωή, την ελευθερία και την ατομική ιδιοκτησία”.
“Τελείωσε η εποχή του υποτιθέμενου ενεργού κράτους”.
Αυτά τα θέσφατα επανέλαβε στις 22 Απριλίου ο Χαβιέρ Μιλέι. Σε ένα ακόμη
Μείωση των δημόσιων επενδύσεων, παύση της χρηματοδότησης των κρατιδίων από την Ομοσπονδία, κλείσιμο υπηρεσιών, κατάργηση επιδοτήσεων, μείωση των πραγματικών μισθών και συντάξεων λόγω απελευθέρωσης των τιμών και μη τιμαριθμικής προσαρμογής σε συνθήκες καλπάζοντος πληθωρισμού (ο πληθωρισμός εκτιμάται ότι θα φτάσει το 200% το 2024).
Ο Μιλέι επέμενε στο ότι οι περικοπές θα συνεχιστούν και η συρρίκνωση του κράτους με τη μέθοδου του ”αλυσοπρίονου” είναι ανεπίστρεπτη. Υποσχέθηκε δε ότι το πλεόνασμα θα επιστραφεί στους Αργεντινούς μέσω μείωσης της φορολογίας με σκοπό να υπάρξει μηδενικό κρατικό ισοζύγιο σε πάγια βάση.
Σε ελεύθερη μετάφραση: το 60% των πολιτών της χώρας που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας δεν έχει να περιμένει τίποτε από το κράτος. Ας τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Το κράτος δεν θα φορολογεί πλέον το κεφάλαιο ούτε θα εκδίδει πληθωριστικό χρήμα. Θα χρηματοδοτεί μόνο την αστυνομία και το στρατό που θα προστατεύουν τη ζωή, την «ελευθερία» και την ατομική ιδιοκτησία.
Την επόμενη μέρα, η απάντηση δόθηκε σε διαδήλωση υπέρ των δημόσιων Πανεπιστημίων που συγκέντρωσε πάνω από 400.000 φοιτητών και αντιπάλων της κυβέρνησης, πλημμυρίζοντας τους δρόμους του Μπουένος Άιρες μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο.
Η διαμαρτυρία οφείλεται στο ότι τα δημόσια Πανεπιστήμια θα λάβουν το 2024 χρηματοδότηση 2% υψηλότερη σε σχέση με εκείνη του 2023, τη στιγμή που ο ετήσιος πληθωρισμός φτάνει στα 300%. Με αναγωγή σε φετινές τιμές πρόκειται για τον χαμηλότερο πανεπιστημιακό προϋπολογισμό από την αρχή της ιστορικής σειράς το 1997.
Το πιο αξιοσημείωτο είναι ότι η κυβέρνηση Μιλέι δεν επικαλείται την κρίση, την κατάσταση ανάγκης ή τη «δημοσιονομική προσαρμογή», όπως συνήθως συμβαίνει με τις αντιλαϊκές κυβερνήσεις και όπως λεγόταν κατά κόρον στη μνημονιακή Ελλάδα. Δηλώνει ευθαρσώς – και το επανέλαβε στο πρόσφατο διάγγελμα – ότι πρόκειται για μόνιμη κατάσταση. Πρόκειται για την ενδεκάτη εντολή που ανέφερε στο διάγγελμά του: «Ουκ εξοδεύσεις». Ο δημόσιος πλούτος θα δημοπρατηθεί, οι δημόσιες επιχειρήσεις ομοίως, θα παύσουν τα δημόσια έργα και κατά συνέπεια θα συρρικνωθεί η άμεση και έμμεση απασχόληση στο δημόσιο τομέα. Οι κοινωνικές δαπάνες θα μετατραπούν σε ελεημοσύνη για όσους λοιμοκτονούν και ήδη διατρέφονται σε κρατικά συσσίτια. Δεν υπάρχει ούτε φως ούτε τέλος του τούνελ.
Η διαδήλωση της 23 Απριλίου υπέρ του δημόσιου Πανεπιστημίου ήταν εντυπωσιακή σε όγκο και παλμό. Την ίδια στιγμή, τα περονιστικά συνδικάτα βρίσκονται επί ποδός πολέμου με διαδηλώσεις και απεργίες. Αλλά το κίνημα διαμαρτυρίας, όσο και εάν είναι σημαντικό και μοναδικής μαχητικότητας για την Λατινική Αμερική, δεν φαίνεται να αναπτύσσει δυναμική. Οι απελπισμένοι Αργεντινοί εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με καχυποψία τους κεντροαριστερούς περονιστές που ο Μιλέι αναθεματίζει ως «κάστα». Στα τέλη Απριλίου, 49% των ψηφοφόρων εξακολουθεί να θεωρεί «θετική» τη δράση της κυβέρνησης Μιλέι.
Με το δίκιο της λοιπόν η κυβέρνηση αδιαφόρησε για τις ηχηρές διαμαρτυρίες. Η Αντιπρόεδρος (και νοσταλγός της δικτατορίας του Βιντέλα) Βικτόρια Βιζαρουέλ αποκάλεσε «πολιτικά πτώματα» τους αντιπάλους της που συμμετείχαν στη φοιτητική διαδήλωση. Και προσπάθησε να γελοιοποιήσει την 94χρονη Τάτι Αλμέιντα, εναπομείνασα από τις Μητέρες της Πλατείας Μαίου, που απηύθυνε με στεντόρεια φωνή χαιρετισμό στους συγκεντρωμένους. Ο Μιλέι ειρωνεύτηκε τους πάντες στο X και σε λόγο του στις 24 Απριλίου μίσησε ξανά για τον «άθλο» της συρρίκνωσης του κράτους και αναφώνησε: «Εμπρός λεβέντες! Έτσι θα βγάλουμε το κράτος από τη μέση» (Vamos muchachos, eso es sacar al Estado del medio).
Το μόνο ανάχωμα στην πολιτική της καμμένης γης είναι μέχρι στιγμής το Κοινοβούλιο που έχει κεντροαριστερή πλειοψηφία και αρνείται να ψηφίσει τους νόμους «απορρύθμισης» που διαρκώς καταθέτει η κυβέρνηση. Υπάρχει νομικά και η δυνατότητα απομάκρυνσης του Προέδρου με impeachment που θα ψηφιστεί από το Κοινοβούλιο. Αλλά ενόσω εξακολουθεί η λαϊκή στήριξη στον Μιλέι δεν συγκεντρώνονται οι πολιτικοί όροι για κάτι τέτοιο.
Το τέλος του κράτους ως ρυθμιστή της οικονομίας, ως παρόχου υπηρεσιών και ως μηχανισμού στήριξης των λαϊκών στρωμάτων μπορεί να γίνει πραγματικότητα στην Αργεντινή. Εάν αυτό συμβεί, η νεοφιλελεύθερη ουτοπία μιας «ελεύθερης από το κράτος» αγοράς που θα προστατεύεται από την κρατική αστυνομία μπορεί να πάψει να είναι παραλήρημα σε έργα «αναρχοκαπιταλιστών» οικονομολόγων.
Δεν ξέρουμε βεβαίως τι έκβαση θα έχει αυτή η άνιση πάλη. Αλλά έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι οι εχθροί του δημόσιου Πανεπιστήμιου στην Ελλάδα παρακολουθούν με ενδιαφέρον και κάποια δόση ζήλειας την επιχείρηση οικονομικής ασφυξίας και μαρασμού του δημόσιου Πανεπιστημίου στην Αργεντινή.
Η Σοράγια Λουνάρντι και ο Δημήτρης Δημούλης διδάσκουν συνταγματικό δίκαιο στο Σάο Πάολο της Βραζιλίας.